Bài viết ngày:
31-10-2012 | 00:00
Nghệ thuật chơi cây cảnh có tính quần chúng rộng rãi, tính dân tộc
đậm đà, tính nhân văn cao quý, tính thẩm mỹ độc đáo, tính triết hoc sâụ
sắc tính sáng tạo mới mẻ, tính kinh t'ế cao và làm vẻ vang cho truyền
thống văn hóa của dân tộc. Chơi cây cảnh trồng cây cảnh bao giờ cũng
phải coi trọng gốc cây - gốc co to có khỏe thì cây mới mạnh, gốc phải to
hơn thân.
Gốc càng to càng thể hiện cây đã sống lâu năm. Nếu gốc có nhiều rễ
nổi, rễ sum suê càng đẹp. Cây trồng trong chậu phải là một gốc, trừ một
số thế cây quần tụ có từ ba đến bốn gốc trở lên. Giữạ chiều cao và bề
rộng của cây phải có sự tương xứng. Thân cây mềm mại duyên dáng, xiêu
nghiêng hay đứng thẳng khỏe mạnh là tùy theo các thế cây. Cành cây phải
được phân bổ hơp lý, cấu tạo so le chia ra các hướng lớn không trùng
nhaụ, tránh gò bó. Từ gốc đến chỗ chia cành phải có khoảng cách ít nhất
bằng một phần ba chiều cao của cây để nhìn rõ được thân cây khỏe đẹp và
thoáng. Không nên để cành che lấp mất thân. Một cây nhiều nhất chỉ nên
có bốn cành
Cành dưới cùng gọi là cành thân hay cành hồi âm, có
giá trị tạo cảm giác cho phần gốc cây có hậu, vững chãi, bền lâu. Cành
thứ hai và thứ ba là cành tả và cành hữu là hai cành chính của cây. Cành
thứ tư là cành tế thân, cũng được gọi là "cành ức" hay "cành hầu", cốt
để cho phần cổ đỡ trơ lộ, góp phần cho bố cục tổng thể toàn cây chặt
chẽ. Các cành phải được xén tán lá cho ngang phẳng, gọn gàng, không để
cho lá cây mọc tự nhiên, um tùm. Cây phải có ngọn, ngọn vươn cao hơn
cành, không nên dùng cây gãy ngọn hoặc không có ngọn. Nếu ngọn thấp hơn
cành cũng không được. Ngọn cây để tự nhiên, ngả theo hướng nào tuỳ thuộc
vào thế cây.
Tại sao cành và ngọn phải là năm tán? Ngày xưa con
người quan niệm cuộc đời có bốn giai đoạn: sinh, trưởng,lão, tử (sinh
ra, trưởng thành, già và chết), nếu qua "tử" rồi thì phải là "sinh". Cây
cảnh là biểu tượng con người, thể hiện khát vọng, lý tựởng, lẽ sống, ý
niệm thẩm mỹ của con người. Cây cảnh phải được bàn tay nghệ thuật của
con người tác động vào để hình thành một thế cây. Đó là một dáng đứng,
một điệu vươn của cây có bố cục chặt chẽ, đẹp đẽ - một tác phẩm nghệ
thuật độc đáo có sức sống, toát lên một chủ đề, một ý tưởng nhất định.
Chăm sóc cây cảnh là 1 nghệ thuật
Tuổi
cây càng cao, càng quý. Cây cảnh đẹp phải là cổ thụ nhưng nhỏ gọn, để
nói lên ý nghĩa trường tồn. Tùy theo từng loại cây cảnh mà trồng vào các
chậu cảnh thích hợp, tương xứng và đep. Chậu cảnh đẹp sẽ làm tăng thêm
giá trị thẩm mỹ. Chơi cây cảnh phải để đúng chỗ, cây to hoặc nhỏ, phụ
thuộc nơi ở của mình rộng hay hẹp và bao giờ cũng có thể ngắm nhìn được.
Có rất nhiều thế câv cảnh như: thế phượng vũ, thế ngũ phúc, thế huynh
đệ, thế phụ tử, thế mẫu tử, thế long giáng, thế phượng vũ long đàn, thế
bạt phong hồi đầu, thế trực liên chi, thế long ẩn, thế lão mai thế tam
đa, thế tứ quý, thế nguyệt ảnh, thế địa đạo huyên nhi, thế phượng rồng
sóng đôi, thế đón gió, thế chờ đợi, thế ngẫu tự, thế nhà hiền triết...
Biết
nhìn các thế của cây cảnh, đặc biệt là biết tạo ra các thế cây, hiểu ý
nghĩa củạ các thế cây cảnh là một điều rất lý thú. Xin giới thiệu ba thế
cây tiêu biểu: - Thế ngũ phúc: Cây có bốn cành, một ngọn là 5 tán đều
phải xén phắng, ngang bằng, không tán nào được vổng, mỗi tán được chia
ra một hướng. Dáng cây là biểu tượng của năm điều ước muốn giản dị mà vĩ
đại của con người xưa, nay: Phúc Lộc, Thọ, Khang, Ninh. - Thế phượng vũ
(chim phượng múa): Cây có bốn cành, một ngọn là 5 tán. Cành hồi âm quặt
phía sau tượng trưng cho đuôi chim. Hai cành tả hữu thành hình hai tán
xòe như hai cánh chim đang xòe múa. Cành ức nhỏ hơn các cành khác, ngọn
cây để dài ra vươn lên, tượng trưng cho đầu chim. Dáng cây có làn đi
ngang, hơi chúc xuống làm biểu tượng con chim phượng hoàng đang múa đón
con người, vui với những thành quả tốt đẹp. - Thế huynh đệ (hoặc huynh
đệ đồng khoa): Cây một gốc, hai thân (có thể trồng ghép hai cây lại
nhưng phải tạo thành một gốc). Hai thân có độ cao thấp, to nhỏ suýt soát
nhau, kề sát nhau đẹp đẽ. Mỗi thân đều có 5 tán, các tán đan xen nhau.
Ngọn cây nhỏ phải ngả hướng sang cây lớn như anh em, biểu lộ tình âu yếm
ruột thịt. Con người tạo dựng và chơi cây cảnh cũng là tạo dựng cuộc
đời, tâm hồn, trí tuệ, ước muốn của mình. Vì vậy, cây cảnh là mảnh tâm
hồn của ta, làm cho ta hướng về cái đẹp, cái thiện, sống đẹp đẽ và tốt
lành hơn. Đó là những tác phẩm nghệ thuật đặc biệt, có nhựa sống của
thiên nhiên và con người làm cho con người hoà nhập với thiên nhiên vĩnh
hằng và kỳ thú.